Repensando a extensão universitária : um olhar a partir das ações do projeto de extensão universitária PBMIH - português brasileiro para migração humanitária da UFPR
Resumo
Resumo: A presente tese se ocupa de analisar as atividades extensionistas do projeto PBMIH-Português Brasileiro para Migração Humanitária da Universidade Federal do Paraná-UFPR que realiza desde 2013 diversas ações de acolhimento com a comunidade migrante em situação de migração involuntária. Para tanto, a fim de investigar essas atividades, elaboramos uma analogia baseada em sistemas climáticos (Silva, Leite e Reboita(2018); Hakim(2003), Santos (2018), Lima(2018), Souza e Reboita (2020), Têso (2006), National Geographic (2014), Borges e Braga (2011), entre outros), mais especificamente, no desenvolvimento de ciclones tropicais (furacões). Ademais, o PBMIIH sendo um projeto de extensão, buscamos também compreender melhor construto 'extensão universitária' implementado pela universidade pública brasileira; para tanto, partimos dos registros documentais da extensão universitária no Brasil, desde 1911 (cursos e conferências ofertados pela Universidade de São Paulo) até 2012 (Política Nacional de Extensão Universitária) ressaltando as alterações e as constâncias nas concepções acerca do construto explicitado nesses documentos ao longo dos anos. Em seguida, realizamos o mesmo processo para extensão universitária no âmbito da UFPR e, posteriormente, para as atividades do PBMIH. A partir desse percurso, focalizamos no objetivo central deste trabalho, apresentar a analogia proposta para o desenvolvimento de atividades extensionistas, tal proposta prevê três etapas iniciais [primeira, segunda e terceira etapa] e três estágios [depressão tropical, tempestade tropical e ciclone tropical] ambos são definidos, principalmente, pela força energética que movimentam sendo relações entre as partes e o todo do sistema de forma cíclica e não-hierárquica; a eito, partindo da nossa proposta, analisamos três marcos importante do PBMIH, saber: (a) a implementação do PBMIH enquanto projeto de extensão universitária, (b) o Programa de Formação Suplementar: ciclo de acolhimento acadêmico para estudantes refugiados (PSF-Refugiados) e (c) a criação dos materiais informativos, realizados durante a crise pandêmica instaurada pela COVID-19. Por fim, retomamos as discussões acerca da extensão universitária, para a analogia proposta e a luz de Pacey (1983) e Freire (1969), apontamos os encaminhamentos que almejamos para construto: a extensão como um espaço físico e simbólico em que o fazer extensionista se constrói a partir de tecnologias educacionais, capazes de (re)inventar, renovar e transformar a sociedade e a universidade. Abstract: This thesis aims at analyzing the extension activities of the PBMIH-Brazilian Portuguese for Humanitarian Migration project of the Federal University of Paraná- UFPR, which since 2013 has carried out several reception actions with the migrant community in a situation of involuntary migration. To this end, in order to investigate these activities, we elaborated an analogy based on climate systems (Silva, Leite and Reboita(2018); Hakim(2003), Santos (2018), Lima(2018), Souza and Reboita (2020), Têso (2006), National Geographic (2014), Borges and Braga (2011), among others), more specifically, in the development of tropical cyclones (hurricanes). Furthermore, the PBMIH being an extension project, we also seek to better understand the 'university extension' construct implemented by the Brazilian public university; for that, we start analyzing records of university extension in Brazil, since 1911 (courses and conferences offered by the University of São Paulo) until 2012 (National Policy of University Extension), highlighting the changes and constancies in the conceptions about the construct explained in these documents over the Years. Then, we carried out the same process for university extension within the scope of UFPR and, subsequently, for PBMIH activities. From this path, we focused on the central objective of this work, to present the proposed analogy for the development of extension activities, such proposal foresees three initial stages [first, second and third stage] and three stages [tropical depression, tropical storm and tropical cyclone] both are mainly defined by the energetic force they move, being relations between the parts and the whole of the system in a cyclical and non-hierarchical way; Finally, based on our proposal, we analyzed three important landmarks of PBMIH, namely: (a) the implementation of PBMIH as a university extension project, (b) the Supplementary Training Program: cycle of academic reception for refugee students (PSF-Refugiados ) and (c) the creation of informational materials, carried out during the pandemic crisis brought about by COVID-19. Finally, we resume the discussions about university extension, for the proposed analogy and in the light of Pacey (1983) and Freire (1969), we point out the referrals that we aim for the construct: the extension as a physical and symbolic space in which the extension work it is built from educational technologies capable of (re)inventing, renewing and transforming society and the university. Rezime: Tèz sa prezante analiz aktivite ekstansyonis pwojè PBMIH-Pòtigè Brezilyen pou Migrasyon Imanitè nan Inivèsite Federal Parana ki reyalize depi 2013 divès aksyon nan resepsyon Kominote migran ki nan sitiyasyon migrasyon envolontè. Se poutèt sa, nan objektif pou envestige aktivite sa yo, nou elabore yon analoji ki baze sou sistèm klimatik ( (Silva, Leite ak Reboita (2018); Hakim(2003), Santos (2018), Lima(2018), Souza ak Reboita (2020), Têso (2006), National Geographic (2014), Borges ak Braga (2011), ak lòt ankò), espesifikman, nan devlopman siklòn twopikal (Ouragan). Anplis, PBMIH kise yon pwojè ekstansyon, ap chèche konprann pibyen konstriksyon rechèch ekstansyon Inivèsitè ke Inivèsite Piblik nan Brezil mete an aplikasyon; se poutèt sa, nou Komanse ak dosye dokimantè ekstansyon Inivèsitè nan Brezil, depi 1911 (Kou ak konferans ke Inivèsite São Paulo te ofri) jiska 2012 (Politik Nasyonal Ekstansyon Inivèsitè) pandan nap mete aksan sou chanjman ak konstans nan konsepsyon sou konstriksyon eksplisit rechèch la nan dokiman sa yo nan kèk ane. Touswit, nou reyalize menm pwosesis la pou ekstansyon Inivèsitè nan anviwonman Inivèsite a, epi aprè, pou aktivite PBMIH yo. Nan pakou sa, nou fokalize nou nan objektif santal travay sa a, prezante pwopozisyon analoji a pou devlopman aktivite ekstansyonis yo, pwopozisyon sa prevwa twa premyè etap [premyè,dezyèm epi twazyèm] ak twa faz (depresyon twopikal, tanpèt twopikal epi siklòn twopikal) yo tou de defini, prensipalman pa mwayen fòs enèjetik ki mouvmante relasyon yo chak epi tout sistèm fòm siklik la ki pa yerachik; san entèripsyon, ak pwopozisyon sa, nou ap analize twa bagay enpòtan ki make PBMIH, kise: a) aplikasyon PBMIH kòm yon pwojè ekstansyon Inivèsitè, b) Pwogram Fòmasyon Siplemantè: Sik resepsyon akademik pou etidyan refijye yo (PSFRefijye) epi c) kreyasyon materyèl enfòmatif ki reyalize pandan kriz pandemik Kovid- 19 la. Finalman, nou reprann diskisyon yo sou ekstansyon inivèsitè pou analoji pwopozisyon an epi sou limyè Pacey (1983) ak Freire (1969) fè sou sa, nou montre direksyon ke nou vize pou bati rechèch la: ekstansyon an se tankou yon espas fizik ak senbolik kote ke travay ekstansyonis lan bati apati teknoloji edikasyonèl, ki kapab (re)envante, renouvle epi transfòme sosyete ak inivèsite a. Résumé: Cette thèse a pour but d'analyser les activités d'extension universitaire liées au projet PBMIH - Portugais Brésilien pour la Migration Humanitaire de l'Université Fédérale du Paraná, qui développe depuis 2013 plusieurs actions d'accueil de la communauté migrante en situation de migration involontaire. En ce sens, pour analyser ces activités, nous avons développé une analogie basée sur des systèmes climatiques (Silva, Leite et Reboita (2018); Hakim (2003), Santos (2018), Lima (2018), Souza et Reboita (2020), Têso (2006), National Geographic (2014), Borges et Braga (2011), parmi d'autres), plus spécifiquement, sur le développement des cyclones tropicaux (ouragans). En outre, puisque le PBMIH se conçoit comme un projet d'extension universitaire, nous avons aussi cherché à mieux comprendre le concept d'"extension universitaire" employé par l'université publique au Brésil ; pour ce faire, nous avons analysé des registres documentaires liés à l'extension universitaire au Brésil de 1911 (des cours et des conférences promus par l'Université de São Paulo) à 2012 (la Politique Nationale de l'Extension Universitaire) pour mettre en évidence les différences et les constantes des conceptions sur le constructo explicité dans ces documents le long des années. Ensuite, nous avons parcouru le même processus pour l'extension universitaire au sein de l'UFPR et, après, au sein du PBMIH. À partir de ce parcours, nous avons focalisé l'objectif central de ce travail, à savoir, présenter l'analogie proposée pour le développement des activités d'extension. Cette proposition engendre trois étapes préliminaires [première, deuxième et troisième étape] et trois phases [dépression tropicale, tempête tropicale et cyclone tropical], définies surtout par rapport à la force énergétique mobilisée entre les parties et sur le système comme ensemble de forme cyclique et non hiérarchique. D'après notre proposition, nous avons analysé trois moments charnières du PBMIH : a) l'implémentation du PBMIH en tant que projet d'extension universitaire ; b) le Programme de Formation Supplémentaire : un cycle d'accueil académique pour des étudiants réfugiés (PSF - Réfugiés) ; c) la création des matériaux d'information pendant la pandémie de Covid- 19. Finalement, nous avons récupéré les discussions sur l'extension universitaire pour l'analogie proposée et à la lumière de Pacey (1983) et Freire (1969), nous avons pointé les cheminements envisagés pour ce constructo : l'extension en tant qu'espace à la fois physique et symbolique où l'extension se construit à partir des technologies de l'éducation susceptibles de (re)inventer, renouveler et transformer la société et l'université. Resumen: Esta tesis se ocupa de analizar las actividades de extensión del proyecto PBMIH-Portugués Brasileño para la Migración Humanitaria de la Universidad Federal de Paraná-UFPR, que desde 2013 ha realizado varias acciones de acogida con la comunidad migrante en situación de migración involuntaria. Para tanto, con el fin de investigar estas actividades, elaboramos una analogía basada en los sistemas climáticos. (Silva, Leite y Reboita (2018); Hakim(2003), Santos (2018), Lima (2018), Souza e Reboita (2020), Têso (2006), National Geographic (2014), Borges y Braga (2011), entre otros), más específicamente en el desarrollo de ciclones tropicales (huracanes). Además, siendo el PBMIIH un proyecto de extensión, también buscamos comprender mejor el constructo de 'extensión universitaria' implementado por la universidad pública brasileña; para eso, partimos de los registros documentales de extensión universitaria en Brasil, desde 1911 (cursos y conferencias ofrecidos por la Universidad de São Paulo) hasta 2012 (Política Nacional de Extensión Universitaria) destacando los cambios y las constancias en las concepciones sobre el constructo presentes en estos documentos a lo largo de los años. Luego, realizamos el mismo proceso para la extensión universitaria en el ámbito de la UFPR y, posteriormente, para las actividades del PBMIH. A partir de este recorrido, nos enfocamos en el objetivo central de este trabajo, que es presentar la analogía propuesta para el desarrollo de actividades extensionistas; la dicha propuesta prevé tres etapas iniciales [primera, segunda y tercera etapa] y tres etapas [depresión tropical, tormenta tropical y ciclón tropical] ambas definidas, principalmente, por la fuerza energética que mueven siendo relaciones entre las partes y el todo del sistema de forma cíclica y no jerárquica; Finalmente, con base en nuestra propuesta, analizamos tres hitos importantes del PBMIH, a saber: (a) la implementación del PBMIH como proyecto de extensión universitaria, (b) el Programa de Formación Complementaria: ciclo de acogida académica para estudiantes refugiados (PSF-Refugiados) y (c) la creación de materiales informativos, realizados durante la crisis pandémica provocada por el COVID-19. Finalmente, retomamos las discusiones sobre la extensión universitaria, por la analogía propuesta y a la luz de Pacey (1983) y Freire (1969), señalamos los referentes que apuntamos para el constructo: la extensión como espacio físico y simbólico en que el extensionismo se construye a partir de tecnologías educativas capaces de (re)inventar, renovar y transformar la sociedad y la universidad.
Collections
- Teses [190]